Voer eendjes, geen oorlog

80.000 mensen in Amsterdam: De demonstranten spreken

Door Lisa Kwak
Foto's Cailin Kuit
16-02-2003

De schattingen voor de grote vredesdemonstratie op de Dam van gisteren bleven op vrijdag steken bij 50.000. De zoveelste naar boven afgerondde schatting. Die ochtend al blijkt dat dat aantal ruim overtroffen zou worden. Ruim voor het startpunt van de demonstratie staat de Dam al vol. Het toestromende publiek moet uitwijken naar het Damrak en omliggende straten.

Werkelijk iedereen staat er. Moslimvrouwen, oude van dagen met krukken, schoolkinderen , en doorgewinterde demonsrtanten. De boodschap aan de regering is overduidelijk: U heeft naar ons te luisteren. Wij willen geen oorlog, maar vrede!!

Iedereen heeft zijn of haar eigen redenen om aanwezig te zijn.

Mariette Moors van het Vredes aktiekamp Volkel, is er al vroeg die ochtend. Zij verkoopt badges voor een Euro om zo geld bij elkaar te krijgen voor verdediging van de vrouw die vorige week in haar eentje vliegasis Volkel op ging en communicatie apparatuur voor het geleiden van de aldaar gestationeerde kernwapens vernielde. Ze kon een half uur haar gang gaan voordat de politie haar arresteerde. "Ze heeft dagenlang in isolatie gezeten" vertelt Mariette. "Ze wordt behandeld als de ergste oorlogsmisdadiger. We vergaren dus zoveel mogelijk geld om haar de beste ondersteuning te geven die er maar bestaat." En dat gaat lukken, want algauw staat een drom mensen om haar heen.

Mariette startte vier jaar geleden het Vredes Aktie Kamp bij vliegbasis Volkel, waar, volgens onderzoek, Amreikaanse kernwapens liggen opgeslagen. Massavernietigingswapens dus!
Volgens de site van het vredesactiekamp liggen er sinds 1958, volgens een geheime overeenkomst met de VS, 11 Amerikaanse atoombommen. "Nederland handhaaft de atoombommen in het kader van de nucleaire politiek van de NAVO. Als de NAVO daartoe bevel zou geven moeten Nederlandse F16- piloten van het 312e en 311e squadron de atoombommen afwerpen. Elke bom heeft een vernietigingskracht die 13 keer groter is dan de atoombom die op Hiroshima gegooid is. De bommen liggen in speciale kluizen onder shelters waar F16's in staan. Ze worden bewaakt en verzorgd door een Amerikaanse eenheid", aldus de site Zie voor de volledige tekst:
www.vredesaktiekamp.nl

"Amerika eist van Irak opening van zaken rond massavernietigingswapens," zegt Mariette. "Maar zelf houden ze alles geheim. En het gekste is nog dat de VS dreigt die zelfde massavernietigingswapens, waar wij niets over mogen weten, in te zetten bij een eventuele oorlog met Irak. En Nedeland doet daar, door die wapens op Nederlands grondgebied op Volkel te stationeren, aan mee. Als dat niet krom is, weet ik het ook niet meer!!"

Een eindje verderop staat een groep Duitse jongeren die die ochtend ook al vroeg op pad waren. Ze staan met een aantal grote spandoeken vlakbij het podium. "Berlijn was ons echt te ver weg", zegt een scholiere uit Keulen. "En dus hebben we besloten naar Amsterdam te komen. Van onze school zijn 85 leerlingen mee gegaan. We kunnen het Nederlands dan niet verstaan, maar dat geeft niet. Het gaat om het principe. En elders op het plein lopen nog veel meer Duitsers uit de grensstreek."

Terwijl de Dam voller en voller stroomt, en de vredesliederen over het plein klinken, wordt het aantal borden van de Americans Against the War in Iraq talrijker. Drie weken geleden is de groep van in Nederland woonachtige Amerikanen opgericht en nu al zijn 200 van hen naar de demonstratie gekomen. Denis Campbell, een van de initiatiefnemenrs, vertelt dat vanaf het begin contact is gezocht met het Iraakse Platform. "We wisten niet hoe hun standpunten lagen," vertelt hij, "Maar we hebben het gedaan met het gevoel dat ook zij vrede willen en geen verdeeldheid en oorlog." En dat idee klopte. Vanaf het begin waren ze enthousiast dat een groep Amerikanen zo openlijk de samenwerking zocht. Een glunderende Denis vertelt: "Vanaf toen ging het allemaal heel snel. We maakten plannen voor de demonstratie van vandaag, en het feest aan het eind van de bedevaart hebben we voirge week donderdag samen gevierd. Nu lopen we samen hier!"

Denis vertelt een beetje ontroerd twee spandoeken te hebben gezien uit de tijd van de Vietnamdemonstraties. "Die twee Amerikanen hadden de spandoeken nooit weg gedaan en nu stonden ze daar weer. 35 jaar oud. Alleen Vietnam was doorgekrast en Irak erbij gezet. Geweldig toch?!"

Jeff demonstreerde ook al ten tijde van de Viernam oorlog. Hij woont nu drie jaar in Nederland. "Deze situatie is vergelijkbaar," zegt hij. "De gevolgen van de Vietnam oorlog waren desastreus, dat worden ze nu ook. De sancties tegen Irak zijn dat nu al. Destijds moesten we hemel en aarde bewegen om onze gewelddadige regering te stoppen. Nu is dat precies eender. Pas drie dagen geleden hoorde ik dat deze groep bestond en naar deze demonstraite ging. Ik heb ik me meteen aangesloten!"

Donald Nader, een van de andere Amerikaanse activisten, maakt zich boos over de houding van de Amerikaanse regering. "Zijn dit nou normen en waarden?!" roept hij boven de muziek uit. "Bush noemt iedereen die tegen de oorlogsplannen is anti Amerikaans. Maar hij is zelf anti Amerika. Wij zijn opgevoed met ideeen van echte vrijheid en democratie. Wat hij voorstaat, heeft daar niets mee te maken!

Wouter

Inmideels zijn de toespraken begonnen. Niet alle Amerikanen verstaan even goed wat de sprekers te vertellen hebben. Een van hen vertaalt aan diverse mensen wat ze niet begrepen hebben.

"Verschillen mogen en kunnen er zijn. Maar wat we met elkaar gemeen hebben is dat we massaal een zo sterk mogelijk signaal af willen geven dat de oorlog zoals die wordt voorbereid door de regering BUSH een heel duidelijk en onvoorwaardelijk NEE moet krijgen." Aldus de opening van Saskia Kouwenberg, interim coordinator van het XminY solidariteitsfonds.

Gejuich gaat op bij de Amerikanen.

Naast het podium klimt intussen een aantal mensen op een vrachtwagen om foto's te maken van de massa. Onder hen Jan uit Utrecht. "Fantastisch al die mensen!" roept hij als hij weer naar beneden is geklommen."Alles staat bom en bomvol!" Jan heeft voor het laatst gedemonstreerd in de jaren tachting tegen de kruisraketten. "Ik zat nu voor mijn werk in Kameroen toen ik van deze demonstratie hoorde" vertelt de inderdaad nogal gebruinde Utrechter. "En ik heb flink moeten soebatten om op tijd thuis te zijn, omdat ons project vertrraging opliep. Maar ik moest en zou naar huis. En ik ben zo blij dat ik nu hier sta!"

"Waar is Bos, wij zoeken Wouter!" Een groep serieus kijkende vrouwen wringt zich door de menigte met kleine PvdA posters met Bos erop. "Hem zoeken we!" zegt een van hen wijzend op het bordje. "Heb je'm gezien? Hij is uitgenodigd, Hij zou dus hier moeten zijn maar wij zien hem niet!"

Luid gejuich gaat echter op als Saskia Kouwenberg wat later vertelt dat er toch een flink aantal PvdA-ers aanwezig is. Onder hen een flink aantal kaderleden en oud minister Pronk.

Wie er wel zijn, is Femke Halsema van Groen Links en Jan Marijnissen van de SP.

Zijn korte toespraak is helder.
"Wie hebben Saddam Hoessein daadwerkelijk gesteund en bewapend, tijdens zijn ruim dertig jarige dictatuur, tijdens zijn oorlog tegen Iran? Juist, álle permanente leden van de Veiligheidsraad. Omdat ze er belang bij hadden. Zíj hebben het monster gecreëerd dat nu gewelddadig bestreden zou moeten worden.
Tegen elke prijs."

"Ik zeg tegen onze huidige en onze komende regering, tegen VVD, CDA én PvdA: De bevolking van dit land vindt de ambities van de VS de grootste bedreiging voor de wereldvrede. Luister naar je burgers!"

Kort na zijn toespraak, als hij vlak voor het podium nog even blijft staan, vertelt Marijnissen te merken dat al die opstand de afgelopen weken ook beroering in Den Haag heeft gebracht. Vooral sinds de schattingen van het aantal demonstranten dat naar de Dam zou komen hoger en hoger werden. "De houding van de politiek is sinds de demonstratie van 26 oktober vorig jaar dang veranderd. Al zal men dat niet toegeven. Maar je ziet gewoon dat bijvoorbeeld veel PvdA kamerleden zich achter de oren gaan krabben, publiekelijk, ondanks de formatie. Natuurlijk wordt men zenuwachting als je zoveel publieke steun voor vrede en tegen oorlog hebt! En wereldwijd zijn er tien miljoen mensen de straat op gegaan. Zo zie je maar eeer, demonstreren heeft zin!" En handenwrijvend vervolgt hij zijn weg.

Kloof

Naar de toespraken luistert ook een groep die zich "Een ander Joods geluid" noemt. Zij benaderukken, net als sommige sprekers op het podium, de relatie tussen de oorlog in Irak en de Palestijnse kwestie. "De Iraakse oorlog zal onherroepelijk tot meer geweld leiden in Israel en de bezette gebieden."zegt een van de woordvoerders. De groep kan het beleid van Sharon dan ook niet steunen. "Wij vinden het belangrijk dat de mensen weten dat niet alle Joden gekant zijn tegen de Palestijnen. Dat lijk in de media wel zo, en daarom zijn we hier. We willen geen oorlog in ons eigen land en ook niet in Irak. De meeste mensen in Israel en Palestina willen gewoon in vrede leven."

De kloof tussen wat de mensen willen en wat de gevestigde media verwoord, wordt vandaag inderdaad pijnlijjk duidelijk. Waar de reguliere radio en TV enkel de autoriteiten aan het woord laten die geen oor hebben voor wat hun achterban wil, staan de onafhankelijke media vol van andere geluiden. Geluiden die gedragen worden door de meerderheid van de bevolking in de meeste landen van de wereld.

De gezamelijke vrije radio's verzorgen deze dag live uitzendingen van de demonstraties, onder de naam Vrije Radio Voor Vrede. Via de sateliet zijn de live beelden te zien van de wereldwijde demonstraties, en in de Balie zit een alternatief perscentrum dat versalagen en foto's publiceert op de diverse zeer druk bezochte vredessites over de hele wereld.
"Mensen zijn het zat dat ze hun eigen geluid nooit terug horen en zien" vertelt een van de media coordinatoren Boyd Noorda. "En dus ontstaat er dan vanzelf een alternatief netwerk. De gevestigde media komen pas kijken als het uit de hand loopt, of als de aantallen, als vandaag, zo groot zijn dat men er echt niet omheen kan. Natuurlijk ben ik blij dat we nu wat extra aandacht krijgen, maar deze beweging is al veel langer aan de gang. Daar heb ik tot nu toe, buiten ons eigen circuit om, weinig van terug gezien."

Boyd kan een lange reeks acties en initiatieven noemen vanaf zo ongeveer het moment dat de Twin Towers in New York werden aangevallen. "Meteen daarna is het Platform tegen de Nieuwe Oorlog ontataan dat nu ook deze demonstratie organiseert. Dit is een bundeling van inmiddels 200 politieke, maarschappelijke en religieuze organisaties. Vanaf het begin zijn er tegen de zogenaamde oorlog tegen het terrorisme, de oorlog in Afghanistan, en nu dus de oorlog in Irak, acties gevoerd en protesten geweest tegen oorlog en voor de vrede. Door het hele land zijn plaatselijke platforms opgericht die zo ongeveer elke week een actie hebben. Niet alleen vandaag is er dus massale steun en grote actie, dat is doorlopend het geval geweest, en dat blijft ook zo."

Bang

De toespraken worden intussen wat voortijdig afgebroken omdat de politie verzoekt dat we gaan lopen. Het wordt allemaal veel te vol op de Dam en de omliggende straten. Langzaam zet de stoet zich dan ook in beweging. De Amerikanen en de Irakezen raken opgepslitst in de chaos, maar alles blijft heel vredig en rustig.

Diverse groepen Moslimvrouwen komen voorbij.
Onder hen Keziban van de Turkse vereniging uit Ede. 250 mensen sterk zijn ze gekomen, met een spandoek met de tekst : Peace is not only a dream. "Ik ben zo blij om te zien dat we zoveel steun krijgen. Dit beleid van oorlog is niet goed. Niet alleen voor Irak, maar ook niet voor ons hier. We lopen bij elkaar om dat duidelijk te laten zien."

Even verder op de route is een van de spandoeken van het Iraakse Platform te zien. Ahmed Rabiea van het platform zou met zijn groep samen met de Amerikanen lopen, maar ze zijn in het onverwacht grote gedrang opgesplist. "Als Platform zijn wij zowel tegen Saddam als tegen het VS beleid. En dat begrijpen mensen soms niet." Legt hij uit. "Ik ben 25 jaar geleden zelf gevlucht voor het bewind van Saddam. Natuurlijk vind ik dat hij weg moet. Maar de Amerikanen die Saddam ook weg willen hebben, hebben geen idee van wie of wat daarvoor in de plaats moet komen. En ze willen ook niets horen van groepen als wij die daar wel degelijk ideeen over hebben. Wij willen in Irak een echte democratie waarin iedereen een veilige plek en een evenredige stem krijgt. En gezien de plannen van Amerika die daar een koloniaal regiem wil stichten, komt dat idee helemaal niet in beeld." Hij vertelt verder:" Sommige Irakezen in Nederland zijn tegenwoordig bang zich uit te spreken tegen deze oorlog, Weet je waarom? Omdat ze bang zijn het land uitgezet te worden. Daarom demonstreren wij hier openlijk."

Voer eendjes

En dan zijn daar ineens opvallende regenboog kleurige vlaggen met 'peace' erop. Een van de dragers ,die een vlag om heeft hangen van de kruisrakettendemonstraties uit de jaren tachtig, vertelt deze regenboogvlaggen een paar dagen geleden te hebben meegenomen uit Venetie "Het was daar prachtig Het verzet tegen die oorlog is in Italie heel groot. Uit heel veel huizen hangen van dit soort vlaggen. Ik heb er meteen vier van gekocht."

Niet alleen het groepje met de regenboogvlaggen heeft overigens materiaal van de jaren tachtig meegenomen. Meer leuzen en posters uit die tijd komen voorbij. Wie kent ze niet: het vrouwtje in Hollandse klederdracht dat tegen een raket schopt, de anti Kernenergiezon, en overal het oude vredesteken uit de jaren zestig.

De hele demonstratie ademt de sfeer van ruim twintig jaar geleden. Iedereen zij an zij, jong en oud arm en rijk, Nederlander en buitenlander. Niet een keer hoefde de politie in te grijpen. Hier en daar danst de politie zelfs mee op trommelmuziek van de demonstranten. Overal op de tramhokjes zijn mensen met spandoeken geklommen. Iedereen roept en zwaait.

Het signaal aan Bush, Blair en Balkenende wordt het duidelijkst vertolkt door een klein bordje, meegedragen door een jonge vrouw. "Voer eendjes, geen oorlog"

Overal rondom de Dam en het eindpunt van de demonstratie op het Leidseplein blijven de mensen na afloop lang napraten. Groepjes komen spontaan samen om muziek te maken. In en rond Paradiso wordt het een groot feest dat tot de late avond voortduurt. Het is duidelijk, mensen willen vrede, en het feit dat een dergelijke grote demonstratie, de grootste anti oorlogsdemonstratie sinds 1973, in zoveel vrede kan plaatsvinden, toont die wil des te meer aan.

Aan het eind komt Denis glunderend vertellen dat ze een deel van de Irakese groep toch nog hebben gevonden. "We hebben tenminste de laatste paar honderd meter samen gelopen. We kergen veel bijval. En ook al hebben we niet de hele route samen af kunen leggen, het gaat om het idee, en dat is luid en duidelijk ontvangen!"

_____
menu | dDH