Sonja van Wier in Palestina/Israël
Op reis
Oslo, de Road Map en Genève, wat vinden de mensen ervan? Is hun wens om vrede de voorbije tien jaar als sneeuw voor de zon verdwenen? Toch strijdbaarder geworden misschien? Kan het geweld ophouden? Is er nog hoop voor de Palestijnen? Of is het doek van wat Israël wil bijna gevallen en zal de muur er net zolang staan als de Berlijnse? Meer dan veertig jaar?
Inmiddels ben ik weer in Israël met de 'International Human Rights March', een vrouwen- vredestocht, een solidariteitswandeling voor vrede en verzoening. De tocht wordt georganiseerd door International Human Rights March uit Noorwegen, Coalition of Women for Peace uit Israël, General Union of Palestinian Women uit Palestina en Center for Women uit Jeruzalem.
Wij gaan de eerste vier dagen naar Tel Aviv, Jaffa, Beersheba en enkele Bedouïnen-dorpen in het zuiden van Israël, zoals het in 1948 door de VN is omlijnd. De volgende tien dagen loopt de route langs Bethlehem, Nablus, Ramallah, Hebron en enkele minder bekende dorpen op de, - tegen de zin van de VN -, door Israël bezette westelijke Jordaanoever. Haifa en Tiberias, eveneens deel uitmakend van het Israëlische deel van het Verdelingsplan van de VN worden in de laatste week bezocht. Zoals ook Nazareth en Galilea, die in de Onafhankelijkheidsoorlog van 1948 door Israël zijn veroverd. Oost Jeruzalem in is 1967 veroverd en geannexeerd. Dat overigens tegen de zin van de VN.Mijn ervaringen en een aantal interviews met Israeliërs en Palestijnen zullen komende weken op de Vredessite verschijnen.
In 1995 was ik ook in het Midden-Oosten en schreef ik onderstaand artikel.Ingeblikte vrijheid in bezette gebieden
JERUZALEM.- Op menige bergtop een nederzetting. Huizen met een vorstelijk uitzicht. Meer dan dat. Er hoeft maar een muur omheen te worden gebouwd of het is een bijna middeleeuwse burcht. De Israëlische horizon is er vol van. Voor de toeristen is het mooi om naar te kijken. Huizen - niet gebouwd als blokkendozen van beton, maar van echte stenen. Zo veilig als het voor Israëli is om er te wonen, zo miserabel is het voor Palestijnen. Zij wonen in het dal.
We live in a big prison, zeggen zelfs de politieman en de chef toerisme in Jericho, de gevangenis is sinds de Oslo-konferentie groter geworden. Maar de deur is nog altijd dicht. Zij kunnen het beroepshalve weten, beiden zaten ook nog eens menig jaartje in Israëlische gevangenissen in 'voorarrest'. Maar het gaat om meer, als ze zeggen dat het hun toegewezen land 'a big prison' is. Wie van de Westbank naar Jeruzalem wil, moet de Israëli om toestemming vragen. Wie naar het buitenland wil, moet dat aanvragen. Van Beith Sahour (even ten zuiden van Jeruzalem) naar Ramallah (even ten noorden van Jeruzalem) gaan, betekent omrijden over Jericho (30 km ten oosten van Jeruzalem). Israël heeft de bezette gebieden als het ware 'ingeblikt'. Wat heet de Oslo-overeenkomst als de vrijheid zo ver te zoeken is? Slechts de vrijheid in eigen omgeving is groter geworden. Geen curfews meer, er wordt 's avonds op straat weer gewandeld. De politiek is weer onderwerp van gesprek.
Knallend vuurwerk
Maar mensen die het kunnen weten, zeggen dat er geen verschil is tussen de politiek van Rabin en die van diens voorganger van Likoed, Shamir. Het is genocide, zegt een ander, het Palestijnse volk wordt om zeep geholpen. Hij vindt de gesprekken met het westen akademisch. Europa steunt Amerika dat Israël steunt. Vanuit zijn werkkamer wijst hij naar de nederzettingen. Maak dat die verdwijnen, verzucht hij.
Intussen is in Jeruzalem het eksklusief Joodse feest Jeruzalem 3000 jaar stad van start gegaan. Knallend vuurwerk. Spetterrende verklaringen van premier Rabin en burgemeester Olmert over een ongedeeld Jeruzalem als hoofdstad van de staat Israël. De Europese Commissie boykot de festiviteiten en is dus toch even 'op de rem' gaan staan. Maar dat wordt hier niet verteld. Of Faisal Husseini enige steun zal krijgen voor het voortbestaan van Oriënt House is nog maar de vraag. De Israëli zien in dit diplomatieke centrum van de Palestijnen een verkapte vestiging van de PLO. Ze zijn een juridisch offensief voor sluiting begonnen.
Husseini is minister zonder protefeuille in de P.A. (=bestuur) van Arafat, speciaal belast met Jeruzalem. Tijdens de vredeskonferentie in Washington was hij teamleider. In die tijd was de PLO in Israël nog verboden, terwijl daarmee tegelijkertijd de geheime besprekingen in Oslo werden gevoerd. Terug van Washington werden Husseini en Hannan Ashrawi in Israël verhoord. Zo liggen de kaarten. Zo zijn de verhoudingen. Wie denkt dat de oorlog tussen Palestijnen en Israël voorbij is, heeft het mis.
Alblasserdam
Verontrustend is ook Arafats grote politiemacht. Alblasserdam met zeventienduizend inwoners telt vijf agenten, Jericho met twaalfduizend inwoners vijfhonderd. Zelfs Zwitserland legt het tegen een dergelijke dichtheid af. Het aantal managers en ambtenaren is ook legio. Maar voor de straatarme Palestijnen betekent een overheidsbaan inkomen. Gaat het goed? Gaat het slecht? Wie zal het zeggen. In Gaza passeerden we een hoge muur van prikkeldraad. 'Gevangenis? 'Paleis?' Onze chauffeur bleek plotseling Oostindisch doof. Nu al bang voor zijn baantje? Tevoren sprak hij immers vloeiend Engels. Later hoorden we dat het gebouw onder de Israëli gevangenis was, na Oslo een administratief centrum, maar inmiddels weer gevangenis.
Jeruzalem, september 1995
Sonja van Wier