Vredesduif met olijftak in snavel.

Hebron na uitzetting TIPH

22-6-2019 Afgelopen februari is TIPH Palestina, en meer specifiek Hebron uitgezet. Christian Peacemaker Teams is nog wel actief in die stad en onderzocht de gevolgen hiervan voor het dagelijks leven en de toekomst van de Palestijnse gemeenschap.

 

Wat was TIPH?
Naar aanleiding van de impact die de kolonisten in de stad Hebron hadden en de schietpartij in de Ibrahimi-moskee, werd in de Oslo akkoorden van 1995 een specifieke noodzaak voor internationale waarneming in de stad opgenomen. In 1997 was de Temporary International Presence in Hebron (Tijdelijke Internationale aanwezigheid in Hebron TIPH) een feit.

 

Bestaand uit roulerende mensenrechtenwaarnemers uit Noorwegen, Italië, Denemarken, Zweden, Zwitserland en Turkije opereerde TIPH op grond van een bilateraal akkoord tussen Israël en de PLO. Haar missie was het monitoren en rapporteren van schendingen van internationale mensenrechten en de specifiek voor Hebron geldende akkoorden.
Het mandaat strekte stond niet to dat TIPH ingreep of enige vorm van handhavende autoriteit kreeg. De rapporten van TIPH en beoordeling van de door haar vastgelegde incidenten werden strikt vertrouwelijk gehouden tussen het Israëlische leger, de Palestijnse politie en leden van TIPH.


TIPH kon op grond van haar mandaat zich inzetten om bij te dragen aan veiligheid en stabiliteit in de Palestijnse gemeenschap door lokale initiatieven gericht op welzijn en economische ontwikkeling (financieel) te steunen. Lidstaten stelden een bedrag beschikbaar voor gemeenschapsopbouw in Hebron waar twee keer per jaar aanvragen bij konden worden gedaan. Tijdens haar bestaan heeft TIPH op deze wijze een aantal belangrijke projecten gefinancierd in de gemeenschappen en scholen die tevens partner van CPT zijn, zoals psychosociale steun voor kinderen die doelwit waren van het Israëlische leger, kinderbescherming, renovatie van scholen en gemeenschapsgebouwen en de realisatie van een speeltuin in de oude stad.


In januari 2019 kondigde de Israëlische regering aan dat het eenzijdig een einde zou maken aan het mandaat van TIPH, naar eigen zeggen wegens gewelddadigheden jegens Israëlische entiteiten. Het vierenzestig leden tellende team werd per bevolen de stad per direct te verlaten en te stoppen met het financieren van projecten in de stad.


De impact van de verdwijning van TIPH
Het vertrek van TIPH is door de Israëlische kolonisten uitbundig gevierd en de nasleep daarvan heeft geresulteerd in een vergrote kwetsbaarheid van de Palestijnen in het door Israël gecontroleerde H2-gebied. Met ingang van februari zijn CPT, ISM (International Solidarity Movement) en EAPPI (Ecumenical Accompaniment Programme in Palestine and Israel) de enige overgebleven internationale waarnemers in het H2-gebied, deze teams bestaan ieder uit twee tot zeven mensen. De lokale organisaties waar CPT mee werkt staan onder grotere druk en lopen meer risico in pogingen om het gat dat TIPH heeft achtergelaten op te vullen.

 

Ook heeft het verlies aan fondsen voor gemeenschapsprojecten de lokale organisaties hard geraakt. Het TIPH programma maakte het mogelijk om kleine organisaties te financieren. Dergelijke projecten moeten nu opnieuw op zoek naar financiering, in fondsen die bedoeld zijn voor de gehele bezette gebieden. De verwachting is dat de lokale organisaties in Hebron niet zijn opgewassen tegen de grotere NGO's die in de gehele Westelijke Jordaanoever actief zijn. De kans is aanwezig dat een aantal van hen volledig zullen verdwijnen.


Naar aanleiding van de uitzetting van TIPH sprak CPT met leraren, winkeleigenaren, gidsen en anderen die in de oude stad werken en wonen om een helder beeld te krijgen van de impact van dit vertrek in de straten van Hebron.


Een aantal bewoners merkte op dat de waarnemers van TIPH zeer invloedrijk waren, omdat het Israëlische leger en de kolonisten hun gedrag jegens de Palestijnen matigden wanneer TIPH in de buurt was. Sommigen melden dat kolonisten zich, sinds het vertrek van TIPH, nog machtiger voelen; daarnaast voedt de succesvolle verwijdering van TIPH uit de straten van Hebron het sentiment bij de kolonisten dat Israël alle internationale waarnemers zou moeten uitzetten.
Een winkeleigenaar merkt op dat de verdwijning van TIPH het hem nog moeilijker maakt het hoofd boven water te houden. Dit omdat de aanwezigheid van TIPH in het winkelgebied een gevoel van veiligheid creeërde voor internationale bezoekers, die zich daardoor veilig genoeg waanden om daar inkopen te doen.


Veel mensen rapporteren dat de vrijheid van beweging van de Palestijnen meer is ingeperkt; bestaande checkpoints worden al dan niet permanent gesloten en nieuwe barricades en checkpoints worden opgeworpen. Bewoners die dicht bij checkpoints wonen merken ook op dat Israëlische soldaten zich doorgaans relatief inhielden wanneer leden van TIPH in de buurt waren. Zij uitten de vrees dat in de afwezigheid van TIPH, het geweld jegens Palestijnen alleen maar toe zal nemen.

Wat nu?
Zonder een mandaat dat zorgt voor internationale waarnemers, verandert het leven in Hebron, en hetgeen de wereld daarvan te zien krijgt.


Een mogelijk perpectief is dat de Palestijnen geen behoefte hebben aan waarnemers van buiten - zij kunnen zelf waarnemen in hun eigen omgeven. Tegelijkertijd vragen anderen in Hebron juist om een groep met echte autoriteit en politieke slagkracht om een einde te maken aan de schending van Palestijnse mensenrechten. Velen bevestigen de noodzaak voor medestanders om te getuigen van de situatie in de stad en solidariteit te betuigen met het vreedzame verzet tegen de bezetting.


De vraag of er internationale aanwezigheid zou moeten zijn en hoe deze er uit moet zien, moet niet in de weg staan aan het recht van de Palestijnen zelf, in Hebron en alle bezette gebieden, om hun eigen verhaal te vertellen, zelf te werken aan de opbouw van gemeenschap en de vrijheid te hebben politieke actie te ondernemen om de bezetting te beëindigen.

 

cpt-nl.org/blog/hebron-na-de-uitzetting-van-tiph