2-4-2013 De Algemene Vergadering van de VN heeft ingestemd met een wereldwijd verdrag over wapenhandel. Tegen stemden Noord-Korea, Iran en Syrië. Het verdrag vormt een eerste nog beperkte aanzet tot het aan banden leggen van de wapenhandel.

Met het Wapenhandelverdrag dat dinsdag in New York door de Verenigde Naties is aangenomen, is de wereld een historische overeenkomst rijker die daadwerkelijk verschil kan maken voor de levens van honderdduizenden burgers in conflictgebieden en elders waar mensenrechten ernstig geschonden worden. Dat stelt Control Arms Nederland, bestaande uit Amnesty International Nederland, IKV Pax Christi en Oxfam Novib die hun jarenlange inspanningen voor een sterk wapenhandelverdrag vandaag beloond zagen.

Het Wapenhandelverdrag verbiedt de export van wapens naar landen als bekend is dat deze gebruikt zullen worden voor genocide, misdrijven tegen de menselijkheid en oorlogsmisdrijven. Ook is de export van wapens, munitie of componenten verboden als blijkt dat een aanzienlijk risico bestaat dat deze gebruikt zullen worden voor ernstige schendingen van mensenrechten of van internationaal humanitair recht.

Wim Zwijnenburg van IKV Pax Christi: "Vandaag is een historische dag en een belangrijk moment voor de vele burgers in conflictgebieden en elders, die dagelijks de gevolgen ondervinden van de uit de hand gelopen wapenhandel. We zijn blij met de inspanningen van alle landen die zich hard hebben gemaakt voor dit verdrag."

Nadat  afgelopen donderdag Iran, Noord Korea en Syrië consensus over het verdrag blokkeerden, werd de ontwerp-verdragstekst, die resultaat was van zeven jaar onderhandelen, dinsdag in stemming gebracht in de Algemene Vergadering van de VN. Ondanks verwoede pogingen om deze stemming alsnog te blokkeren, werd de voorlopige verdragstekst met een ruime meerderheid van de stemmen aangenomen.

Nicole Sprokel van Amnesty International: "De meeste landen steunen dit verdrag omdat het levens kan redden en de bescherming van mensenrechten  centraal stelt. Wij hopen en verwachten dat ook landen die geen partij worden bij dit verdrag onder druk komen te staan om terughoudend te zijn met wapenexporten naar conflictgebieden en naar landen waar mensenrechten ernstig geschonden worden."

Nationale wetgeving

Het Wapenhandelverdrag verplicht regeringen om nationale wetgeving in te voeren die de controle op wapenexport te verbetert, onder meer door jaarlijks over de wapenexport te rapporteren en door maatregelen te nemen om naleving af te dwingen.

"Ondanks dat niet alle type wapens in het verdrag zijn opgenomen, biedt het wel ruimte om nieuwe militaire technologieën later toe te voegen," zegt Wim Zwijnenburg. "Alle belangrijkste conventionele  wapens, waaronder ook kleine en lichte wapens, worden door dit verdrag gereguleerd. Vooral die laatste categorie veroorzaakt grote aantallen slachtoffers bij kleinschalige conflicten en gewapend geweld."

De rol van mensenrechten- en ontwikkelingsorganisaties is  cruciaal geweest bij de totstandkoming van het Wapenhandelverdrag. Nicole Sprokel: "Dit verdrag is een eerbetoon aan gewone burgers die een goed idee hadden om levens te redden, en aan de overheden die gehoor gaven aan deze oproep. Ons onderzoek heeft de noodzaak van een verdrag aangetoond, en met onze campagnes is het ons gelukt om te bereiken dat burgers wereldwijd beter beschermd worden tegen de gevolgen van ongereguleerde wapenhandel."

Bron: controlarms.nl