Luctor et Emergo
Hanan Ashrawi heeft eens gezegd dat het Arafats verdienste is dat hij vorm heeft gegeven aan de politieke wil van de Palestijnen. Hij heeft - de onderlinge verdeeldheid van de Palestijnen ten spijt - een gemeenschappelijke kracht naar buiten laten ontstaan. Een eensgezinde klacht is hun kracht. Je zou bijna aan de Zeeuwen gaan denken en aan hun wapenspreuk - Luctor et Emergo - of Ik worstel en kom boven. Dat devies is tijdens de Tachtigjarige Oorlog verzonnen, in een (achteraf bezien) eensgezinde strijd tegen de Spanjaarden. Losse pijlen verenigd in een leeuwenpoot, schoolvoorbeeld voor latere generaties van de deugd van samenwerking.
Maar welke leeuw vertegenwoordigt dan Arafat? Een Palestijnse leeuw is er niet, wel een Leeuw van Juda, maar dat is een nogal nationalistisch beestje dat zegeviert over denkbeeldige vijanden. Daar hebben de Palestijnen een broertje aan dood. Als er dan geen wapen is met een heldhaftig symbool dat Palestijnen aanspreekt, welke volkswil vertegenwoordigt Arafat dan? Op de keper beschouwd kan hij - hoewel hij steeds 'president' wordt genoemd slechts bogen op de titel 'Mister Chairman', 'Meneer de Voorzitter', van de PLO, tegenwoordig tot Palestijnse Nationale Autoriteit omgesmeed.
De PNA is eigenlijk een implantaat van buitenlandse huize. Maar het westen besliste dat ook voor Palestijnen democratie het beste is. Vandaar dat er een wetgevend lichaam is gekomen en een uitvoerend orgaan. Daarvoor zijn eertijds verkiezingen gehouden onder internationaal toezicht. Gewoonlijk is het resultaat van dergelijke verkiezingen dat er een bestuurlijk compromis tot stand komt, dat je dan 'volkswil' zou kunnen noemen. Maar daar klopt in dit geval weinig van omdat al voor de verkiezingen potenti‰le tegenstanders van die verkiezingen achter slot en grendel werden gezet. Veelal gebeurde dat op initiatief van de later vermoorde en vereerde premier Rabin, terwijl Arafats geheime politie vermoedelijk wel heeft geholpen bij het verschaffen van de namen.
Dergelijk optreden is misschien in de oosterse dictatuur een maatschappelijke deugd. Bij de democratie past het minder. Eigenlijk zou het er in een democratie niet toe moeten doen of de een nog terrorist is en de ander niet meer, want van huis uit waren ze het allemaal, ook menig Isra‰lisch staatsman, en, ...naar eigen gevoel niet ten onrechte.
Wie een goed functionerend politiek bestel wil, moet de politieke basis met zijn tegenstanders verbreden. Het buitensluiten van je vroegere strijdmakkers in een vredesregeling leidt naar staatkundige armoe. De huidige tegenstellingen in de Palestijnse gelederen zijn er het gevolg van. De volgende drie contrasten spelen een cruciale rol in de huidige historische situatie van Palestina. De voorkeur van Arafat voor medebestuurders uit de kringen van Fatah (zijn vroegere strijdgroep) en de bevoordeling van Palestijnen die in het buitenland een bestuurlijke functie hadden bij de PLO, kortweg de Tunis-kliek. De president benoemde veel te weinig functionarissen uit de kring van bestuurders in de Bezette Gebieden, de mensen die veelal met Non-Governmental Organisaties probeerden een vorm van Palestijns bestuur onder bezetting te laten doorgaan.Minstens zo belangrijk is de tegenstelling tussen Arafat en zijn politieke tegenstanders als het Democratisch Volksfront voor de Bevrijding van Palestina, dat in Damascus huist, maar ook in de bezette gebieden haar afdelingen kent. Een andere tegenstander is Hamas, dat eveneens regelmatig te maken krijgt met de gevangenneming van haar leden. Bij deze tegenstellingen komt dan nog het gehannes met de Palestijnse vluchtelingen in de rest van de wereld. Vooral in Libanon heeft Arafat zijn oude strijdmakkers volstrekt in de steek gelaten. We mogen zondermeer aannemen dat dit ook een van de conflicten tussen de Palestijnse voorman en de Syrische president Assad is. Beiden kunnen in het geheel niet met elkaar overweg. Een van de redenen is dat Assad het impulsieve optreden van Arafat met de ondertekening van de Oslo-Akkoorden niet kon waarderen. Assad pretendeerde een oplossing te zoeken in breder Arabisch verband.
Sinds kort probeert Arafat weer een rol te gaan spelen op het Libanese strijdtoneel. Hij stuurt er weer miljoenen dollars naar toe. Kennelijk oordeelt ook hij dat de bilaterale besprekingen met Israël hun langste tijd hebben gehad en dat het nuttig is het strijdvlak te verbreden. Het zou goed zijn als de EU, die zakelijk gezien veel belangen in het Midden-Oosten heeft, zich niet alleen op Arafat concentreert, maar zich beter informeert over zijn politieke tegenstanders. De Palestijnse staat die de president wil uitroepen, schreeuwt weliswaar om erkenning, maar de corrupte kliek waarmee hij aan het besturen is, vraagt om kritiek. Los daarvan blijft de terugtrekking van het Isra‰lische leger uit de Bezette Gebieden dringend geboden. Het geeft geen pas dat Israël, een met Nederland bevriende natie, een deel van de bewoners van het land tot asielzoekers maakt.