| de vredessite / nieuwe oorlog 2009 |
De puzzel van West Point
Door Kees Kalkman, 17 dec. 2009
De Amerikaanse president Obama stuurt snel tienduizenden extra soldaten naar Afghanistan om de strijd tegen de Taliban in het voordeel van de VS en hun bondgenoten te beslechten. Verwacht veel bloedvergieten en weinig hearts and minds en wederopbouw.
De redevoering van president Obama voor de grijze cadetten van de militaire academie in West Point was over het algemeen helder, maar miste de welsprekendheid die we van hem gewend zijn. De speech leverde eigenlijk maar twee duidelijk nieuwe punten op.
Ten eerste zullen er 30.000 verse troepen naar Afghanistan worden gestuurd, bovenop de strijdmacht die daar al aanwezig is. Het gaat om drie brigades gevechtstroepen, een opleidingsbrigade voor het Afghaanse leger en ondersteunende eenheden.
Toen Obama het commandostokje overnam van Bush waren er rond de 32.000 Amerikaanse militairen in Afghanistan. Momenteel zijn het er zo'n 68.000. Je mag het escalatie noemen. Het tweede besluit betreft de terugtrekking van Amerikaanse troepen vanaf 1 juli 2011 uit Afghanistan. Wanneer en hoeveel bleef onduidelijk.
Aanpassingen
Aan beide besluiten is inmiddels door belangrijke spelbepalers uit het Pentagon, het State Department en door Obama zelf geknabbeld. De 30.000 extra soldaten zijn er 35.000 geworden en wellicht zelfs nog iets meer. De datum van 1 juli 2011 blijft wel in stand maar zou eerder betrekking hebben op het begin van de overdracht van verantwoordelijkheid aan het Afghaanse leger dan op het terugtrekken van Amerikaanse troepen.
Andere elementen uit de West Point redevoering waren niet nieuw en kwamen ook al voor in de aankondiging in maart van dit jaar over de vorige troepenuitbreiding met 17.000 militairen. Toen was er ook al sprake van overdracht van de verantwoordelijkheid voor de oorlog aan Afghaanse troepen in 2011 en het zij-aan-zij optrekken van Afghaanse en Amerikaanse troepen in de strijd tegen de Taliban tot die tijd. Hetzelfde geldt voor de roep om een massalere en effectievere civiele strategie.
Een onheldere passage uit de redevoering in West Point spreekt van het inzetten van de nieuwe troepen om 'essentiële bevolkingscentra' te beveiligen. In Afghanistan is (in tegenstelling bijvoorbeeld met Irak) de bevolking nog vrij sterk op het platteland geconcentreerd.
Betekent de nieuwe aanpak dat de hoofdmacht van het Amerikaanse leger zich terugtrekt op de grotere steden, hun forten en de rondweg die de verbinding daartussen vormt, en het platteland overlaat aan de drones (een onbemand, op afstand of door een computerprogramma bestuurd vliegtuig –red.) en de special forces? (speciaal getrainde militaire eenheden die operaties uitvoeren –red.)
Daar zijn de laatste tijd al enkele tekenen van en het zou inderdaad een nieuwe strategie zijn, lijkend op de aanpak van het sovjetleger in de laatste fase van zijn strijd tegen de Afghaanse guerrilla. Maar tot nog toe is dit aspect niet verder uitgewerkt.
Guerrillabestrijding
Wat ontbreekt in deze redevoering is een term als guerrillabestrijding, waarover de laatste tijd zoveel te doen is geweest. Een effectieve contraguerrilla zou ook een nog veel groter aantal troepen vergen en in elk geval langdurig moeten worden volgehouden.
Al met al maakt het geen al te sterke indruk, het lijkt wel of Obama op sleeptouw is genomen door zijn entourage van nationale veiligheidsspecialisten. Maar als dit inderdaad de nieuwe aanpak is, dan zal deze vermoedelijk niet gaan lukken. De hoeveelheid troepen zijn wel genoeg in aantal om de Taliban tijdelijk terug te drijven, maar het is nauwelijks denkbaar dat deze 'stormaanval' (surge) na 2011 kan worden gecontinueerd.
Er zijn eenvoudig niet genoeg brigades in het Amerikaanse leger om dit inzetniveau langdurig vol te houden, tegelijkertijd de militairen tussendoor genoeg rust te gunnen (de gebruikelijke inzetperiode is een jaar op, een jaar af en men wil die juist verruimen omdat het leger onder de inzetdruk dreigt te bezwijken) en ook nog wat in reserve te houden voor zoiets als een crisis in Korea. De aftocht uit Irak verloopt langzaam en ook die troepen hebben allereerst rust nodig. Sommige onderdelen worden nu al voor de vijfde keer sinds 2002 ingezet.
Het lijkt erop dat in feite alles op één kaart wordt ingezet, namelijk de oorlog rond 2011 verregaand overdragen aan de Afghanen. Maar dat zit er niet in. Het Afghaanse leger dat nu wordt opgebouwd, is etnisch eenzijdig samengesteld ten koste van de bewoners van het opstandige zuiden en heeft te kampen met desertie en analfabetisme. De regering Karzai die dit leger moet aansturen, schort het na vervalste verkiezingen volledig aan legitimiteit. Overdracht van de oorlog aan deze regering zou leiden tot chaos en burgeroorlog. Bloedvergieten
In de schijnbaar heldere analyse van Obama ontbreekt een element, welk weten we nog niet. Het zou de aanstelling van een sterke man namens de VN kunnen zijn, een staatsgreep van door de VS opgeleide Afghaanse generaals of een compromis met de leiding van de Taliban na een tot succes uitgeroepen offensief van de VS-troepen en hun bondgenoten.
Verwacht veel bloedvergieten en weinig hearts and minds en wederopbouw. Hoogstwaarschijnlijk zal Obama over een jaar, als in december 2010 de volgende politieke evaluatie moet plaatsvinden, worden geconfronteerd met dezelfde dilemma's.
De auteur is werkzaam voor het Antimilitaristisch Onderzoeks Kollektief (AMOK)
terug/back | de vredessite / nieuwe oorlog 2009 |