dDH Vredessite; Nieuws 2002: 1100 arrestanten bij kernwapeninspectie in België (5 okt)

_________

| De Vredessite / Nieuws 2002 |

1100 arrestanten bij kernwapeninspectie in België

Amsterdam, zondag 6 oktober - Gisteren is er in Kleine Brogel (B) een burgerinspectie gehouden vanwege de daar gestationeerde Amerikaanse kernwapens (massavernietigingswapens).

In totaal waren er minstens 2000 sympathisanten van deze actie aanwezig. In hun intentieverklaring hadden 1300 mensen aangegeven een poging te zullen doen de basis op te gaan. Uiteindelijk zijn 1117 mensen gearresteerd waarvan 590 op de basis zijn aangehouden. Dit is verwonderlijk omdat er een massale inzet was van het Belgische leger en politie. De overigen zijn buiten de basis aangehouden vanwege aanwezigheid binnen het rond de basis ingestelde samenscholingsverbod. Onder de arrestanten waren 8 Belgische parlementsleden en het Tweede-Kamerlid Van Velzen van de SP.

Doel van de actie is kernwapens voor de rechtbank te krijgen. Tot nu toe zijn in België deelnemers aan burgerinspecties na enige uren vastzitten vrijgelaten zonder verder juridisch vervolg. In geval van een politiek misdrijf, waaronder betreding van militair terrein valt, komen zaken voor een juryrechtbank; Hof van Assisen. De Belgische overheid wil voorkomen dat 'inspecteurs' in hun gelijk gesteld worden door het Recht en hebben daarom tot nu toe niemand gedagvaard. De organisatie hoopt dat deze keer de arrestanten wel voor moeten komen om via het Recht openheid over kernwapens en naleving van het Internationaal recht te verkrijgen. Dit zou tot gevolg moeten hebben dat de overheid officieel erkend dat er kernwapens zijn gestationeerd en dat die zullen worden ontmanteld. Recent heeft minister van defensie Michel in de bar onbedoeld de aanwezigheid van kernwapens bevestigd na een uitzending van de RTBF. Dit in aanwezigheid van verschillende senatoren en journalisten.

Nederlandse deelname

Informatie over Bomstopping: http://www.bomspotting.be ; hier zijn ook meer verslagen en foto's te zien

Informatie kernwapens
(in Nederland): http://vredessite.nl/kernwapens/factsheet.html
(Internationaal) http://vredessite.nl/kernwapens/factsheet-beleid.html

Voor een overzicht van de Europese bases waar MUNSS eenheden Amerikaanse kernwapens bewaken http://www.globalsecurity.org/wmd/agency/usafe-munss.htm

De misdadige kernbewapening

mr. Meindert J.F. Stelling
Kapitein van de Koninklijke Luchtmacht b.d.


INLEIDING

De kernbewapening vormt een bedreiging voor het voortbestaan van de
mensheid, vormt een bedreiging voor al het leven op aarde. Het
daadwerkelijk gebruik van die massavernietigingsmiddelen is daarom moreel
verwerpelijk. Dat geldt ook voor de voorbereidingen daartoe, die de
bedreiging met en het gebruik van kernwapens feitelijk mogelijk maken.

De bedreiging met en het gebruik van kernwapens zijn evenwel niet slechts
in morele zin verwerpelijk. Dat zijn zij ook in juridische opzicht. De
bedreiging met en het gebruik van kernwapens zijn misdaden van de ergste
soort. De kernwapens op Kleine Brogel maken onderdeel uit van misdadige
plannen tot het plegen van oorlogsmisdrijven en misdaden tegen de mensheid.
En doordat zij de link vormen naar het daadwerkelijk gebruik van
strategische kernwapens, maken deze kernwapens tegelijkertijd onderdeel uit
van de voorbereiding tot het plegen van volkenmoord.

Dit juridische oordeel zal ik nader toelichten.


HET INTERNATIONAAL HUMANITAIR RECHT EN HET GENOCIDEVERDRAG

Wanneer een juridisch oordeel wordt gevraagd over kernwapens, zijn vooral
het oorlogsrecht en het Genocideverdrag van belang.

Het oorlogsrecht legt beperkingen op aan de geweldsmiddelen en
geweldsmethoden waarvan staten zich bedienen tijdens gewapende conflicten.
Het zijn volkenrechtelijke normen die het kwaad van de oorlog zoveel
mogelijk beogen in te dammen. Zij beogen bescherming te bieden aan de
burgerbevolking en de militaire slachtoffers van het conflict. Het
oorlogsrecht, dat al vanaf het midden van de negentiende eeuw in verdragen
wordt vastgelegd, kan dan ook worden gezien als de oudste tak van het
internationaal recht inzake mensenrechten. Tegenwoordig wordt dan ook
veelal gesproken over het internationaal humanitair recht, in plaats van
over het oorlogsrecht.

In het oorlogsrecht gaat het niet alleen om de verdragsrechtelijke regels,
maar ook om de beginselen die daaraan ten grondslag liggen. Die beginselen
geven richting aan de uitleg van de verdragen. Bovendien bieden zij
bescherming in die situaties waarvoor geen specifieke verdragsrechtelijke
bepalingen gelden.

De belangrijke beginselen van het oorlogsrecht zijn:
-   de burgerbevolking mag nooit het doelwit van een militaire aanval zijn;
-   er mag geen gebruik worden gemaakt van geweldsmiddelen of
geweldsmethoden die geen onderscheid maken tussen enerzijds de
burgerbevolking en anderzijds de combattanten; -   er mag geen onnodig leed
worden toegevoegd.

Een belangrijke norm van het oorlogsrecht is het verbod van gif of
vergiftigde wapens. Ook is het gebruik van strijdgassen en van alle
overeenkomende vloeistoffen, vaste stoffen of procédés verboden.

De normen van het oorlogsrecht vormen dwingend recht. Zij kunnen niet
vanwege de zogenaamde oorlogsnoodzaak opzij gezet worden. Dit omdat bij hun
formulering al rekening is gehouden met de oorlogsnoodzaak. De normen van
het internationaal humanitair recht zelf zijn het resultaat zijn van de
afweging tussen enerzijds de humaniteit en anderzijds de oorlogsnoodzaak.

In sommige gevallen kan de oorlogsnoodzaak overigens helemaal geen rol
spelen. Bij een gewapend conflict mogen staten namelijk uitsluitend de
verzwakking van de vijandelijke strijdkrachten nastreven. De
burgerbevolking staat geheel buiten het gewapend conflict. Het absolute
verbod de burgerbevolking aan te vallen, geeft uitdrukking aan die
inherente beperking van het gebruik van oorlogsgeweld. Ditzelfde geldt voor
het verbod van geweldsmiddelen en geweldsmethoden die geen onderscheid
maken tussen de burgerbevolking en de combattanten. Bij het verbod van gif
en dergelijke is absolute voorrang gegeven aan de humaniteit.

De oorlogsnoodzaak kan uitsluitend een rol spelen bij de toepassing van
normen zoals die, dat geen onnodig leed mag worden veroorzaakt.

Tenslotte is er het Genocideverdrag. Daarin wordt niet alleen de
volkenmoord als zodanig verboden, maar ook het maken van plannen daarvoor,
de samenspanning tot genocide. Er is sprake van genocide indien men, met de
bedoeling om die groep als zodanig geheel of gedeeltelijk te vernietigen,
bijvoorbeeld leden van een nationale groep doodt. Het is duidelijk dat er
geen enkele rechtvaardiging voor genocide kan zijn. Ook de oorlogsnoodzaak
kan daarvoor nooit een rechtvaardiging bieden.


DE BEGINSELEN VAN NEURENBERG

Zoals gezegd, gaat het bij het oorlogsrecht en het Genocideverdrag om
normen van dwingend recht. Deze normen worden door strafrechtelijke
sanctionering gehandhaafd. Inbreuken vormen misdrijven, te weten:
oorlogsmisdrijven, misdaden tegen de mensheid en volkenmoord. Degene die
deze misdaden pleegt of medepleegt, is individueel aansprakelijk en kan
zich niet verschuilen achter een van hogerhand ontvangen bevel. En wanneer
hijzelf het hoogste staatsgezag vertegenwoordigt, kan hij zich niet
verschuilen achter zijn functie. Staatshoofden, ministers, militaire
bevelhebbers en degenen die hun bevelen uitvoeren, allen zijn voor hun
eigen daden zelfstandig aansprakelijk.

Die individuele aansprakelijkheid bestaat niet alleen wanneer de misdrijven
daadwerkelijk zijn gepleegd, maar ook al bij de voorbereiding daartoe, bij
de samenspanning.

Deze volkenrechtelijke normen kunnen worden aangeduid als de beginselen van
Neurenberg. Zij zijn voor het eerst verdragsrechtelijk vastgelegd in het
Handvest van Neurenberg. Op basis daarvan heeft het Internationaal Militair
Tribunaal van Neurenberg de grote oorlogsmisdadigers van het Derde Rijk
berecht. De internationale gemeenschap heeft de beginselen van Neurenberg
unaniem onderschreven.


KERNWAPENS EN HET INTERNATIONAAL RECHT

Nu de meest relevante normen van het internationaal recht zijn aangeduid,
kan worden vastgesteld hoe het daadwerkelijk gebruik van kernwapens moet
worden gekwalificeerd. En die kwalificatie is vervolgens weer van belang
voor de beoordeling van de voorbereiding van dat geweldsgebruik.

Kernwapens zijn, iedereen weet dat, massavernietigingsmiddelen. Bij
daadwerkelijk militair gebruik is hun uitwerking niet beperkt tot een
bepaald militair doelwit. Die uitwerking kan daartoe niet worden beperkt.
Dit vanwege de enorme reikwijdte van de hitte, de druk, de directe
radioactieve straling en de electromagnetische puls die bij een
kernexplosie ontstaan. Hele gebieden worden verzengd en allen die zich
binnen dat gebied bevinden, worden het slachtoffer. De indirecte
radioactieve straling, de zogenaamde fall-out, kan in het geheel niet
worden gestuurd. De fall-out wordt beheerst door de weersomstandigheden en
treft een veel groter gebied dan de directe radioactieve straling.
Kernwapens kunnen dus geen onderscheid maken tussen de burgerbevolking en
de combattanten. Kernwapens zijn niet-onderscheidende wapens, zijn blinde
wapens.

Alleen al vanwege hun karakteristieke eigenschappen zijn kernwapens
inherent misdadig. Het daadwerkelijk gebruik van nucleaire
massavernietigingsmiddelen is onverenigbaar met het verbod van blinde
wapens. En nu de radioactiviteit op dezelfde wijze ingrijpt in het
menselijk lichaam als gif of strijdgassen, is het gebruik van kernwapens
eveneens onverenigbaar met het verbod van gif of vergiftigde wapens, en met
het verbod van strijdgassen en alle overeenkomstige procédés.

Dit oordeel betreft alle soorten kernwapens, zowel de tactische als de
strategische. Ten aanzien van de strategische kernwapens komt er nog een
aspect bij. Die wapens staan gericht op de steden. Daarmee is de
burgerbevolking tot doelwit gemaakt en bedreigen de strategische kernwapens
het vijandelijk volk als nationale groep. Gebruik van strategische
kernwapens is dus onverenigbaar met het verbod de burgerbe volking tot
doelwit te maken en met het verbod van genocide.

Nu het daadwerkelijk gebruik van kernwapens als misdadig moet worden
aangemerkt, is het maken van plannen voor dat gebruik en het treffen van
voorbereidingen daartoe eveneens misdadig. Het gaat om misdadige
samenspanning tot het plegen van de meest ernstige misdaden naar
internationaal recht.


HET OORDEEL VAN HET INTERNATIONAAL GERECHTSHOF

Het oordeel dat het daadwerkelijk gebruik van kernwapens misdadig zou zijn,
is op 8 juli 1996 in grote lijnen onderschreven door het Internationaal
Gerechtshof. Op die datum gaf het Hof zijn oordeel over de bedreiging met
en het gebruik van kernwapens. Dit op verzoek van de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties.

Het enig punt van verschil betreft het verbod van gif of vergiftigde wapens
en het verbod van strijdgassen en alle overeenkomstige procédés. Het Hof
oordeelde dat de kernwapens niet werden getroffen door deze verboden, omdat
zij alleen betrekking zouden hebben op wapens waarvan het voornaamste of
uitsluitende effect is dat ze vergiftigen of verstikken. Een oordeel dat
van diverse zijden ernstig is bekritiseerd, ook door leden van het Hof.

Hoe dan ook, het hoogste juridische gezag in de wereld heeft uitgesproken
dat kernwapens alleen rechtmatig kunnen worden gebruikt, indien wordt
voldaan aan alle vereisten van de beginselen en regels van het volkenrecht
die van toepassing zijn tijdens gewapende conflicten, in het bijzonder de
vereisten van de beginselen en regels van het internationaal humanitair
recht. Op grond van de kenmerkende eigenschappen van kernwapens
concludeerde het Hof dan ook, dat de bedreiging met en de inzet van
kernwapens in het algemeen onrechtmatig zouden zijn.

Omdat het Internationaal Gerechtshof de verboden van  - kort gezegd -  gif
en strijdgas niet van toepassing achtte op kernwapens, kwam het Hof niet
tot de conclusie dat gebruik van kernwapens in alle gevallen misdadig zou
zijn. Het Hof oordeelde (ik citeer): "Echter, gezien de huidige stand van
het internationaal recht en het feitenmateriaal dat het Hof ter beschikking
staat, kan het Hof geen definitieve conclusie trekken met betrekking tot de
vraag of de bedreiging met of het gebruik van kernwapens rechtmatig of
onrechtmatig zou zijn in een extreme situatie van zelfverdediging waarin
het overleven als zodanig van een staat op het spel zou staan."


DE VERMEENDE ONTSNAPPINGSCLAUSULE

De zojuist geciteerde conclusie van het Internationaal Gerechtshof verdient
enige nadere aandacht. Met name omdat de kernmogendheden en hun bondgenoten
daarvan onmiddellijk misbruik hebben gemaakt. Zij stelden dat het oordeel
van Hof luidt, dat gebruik van kernwapens niet onder alle omstandigheden
onrechtmatig zou zijn. Daarom zou onder meer de NAVO-strategie niet
behoeven te worden herzien.

In de eerste plaats moet worden opgemerkt dat deze staten in de conclusie
van het Hof meer lezen dan dat er feitelijk wordt gezegd. Het Hof zegt dat
het geen definitief oordeel kan geven ten aanzien van inzet van kernwapens
in een extreme situatie. Dit is heel iets anders dan wat sommige regeringen
daarvan hebben gemaakt, te weten dat naar het oordeel van het
Internationaal Gerechtshof niet iedere inzet van kernwapens onrechtmatig
zou zijn. Dit laatste is een definitief oordeel, terwijl het Hof nu juist
met zoveel woorden zegt niet tot een definitief oordeel te kunnen komen.

Veel erger is dat regeringen stelselmatig voorbijgaan aan hetgeen het Hof
in zijn uitspraak van 8 juli 1996 heeft gesteld voordat het tot de
geciteerde conclusie kwam. Stelselmatig wordt niet ingegaan op de unanieme
conclusie van het Hof, dat bij gebruik van kernwapens aan de vereisten moet
worden voldaan van het internationaal recht dat van toepassing is tijdens
gewapende conflicten. Aan die conclusie wordt door het Hof in het geheel
niet afgedaan in het eindoordeel van het Hof inzake de gebruik van
kernwapens in de genoemde extreme situatie. Dus ook in "een extreme
situatie van zelfverdediging waarin het overleven als zodanig van een staat
op het spel zou staan": -   mag de burgerbevolking niet tot doelwit worden
gemaakt; -   mag geen blind geweld worden gebruikt; -   mag geen genocide
worden gepleegd.

Het voorgaande houdt zonder meer in dat het gebruik van kernwapens tegen
doelen in dichtbevolkte gebieden onder alle omstandigheden misdadig zou
zijn. Datzelfde geldt uiteraard ten aanzien van de inzet van nucleaire
massavernietigingsmiddelen tegen steden. Bovendien zou die inzet, nu
daarmee wordt beoogd een nationale groep geheel of gedeeltelijk te
vernietigen, het misdrijf van genocide inhouden.

Waarover uitsluitend nog discussie kan bestaan, is de inzet van kernwapens
tegen doelen die ver buiten de bewoonde wereld liggen. Het gaat dan om
schepen die ver van het vaste land varen of om militaire bases of
doelwitten die ver van steden en dorpen af zijn gelegen. Dan immers wordt
de burgerbevolking niet direct getroffen. Dan kan de oorlogsnoodzaak een
rol spelen in de afweging of geen onnodig leed wordt toegevoegd aan
militairen. Wordt uitgegaan van de gedachte dat radioactiviteit met gif of
strijdgas moet worden gelijkgesteld, dan is ook die inzet zonder meer
misdadig. Uitgaande van de zienswijze van het Hof, moet in die situaties
evenwel van geval tot geval worden afgewogen.


HET RECHT STAAT AAN ONZE ZIJDE

Hoe dan ook staat buiten twijfel, dat wij het recht aan onze zijde hebben
in ons verzet tegen kernwapens, in ons verzet tegen de misdadige
voorbereiding van gebruik van nucleaire massavernietigingsmiddelen. Een
misdadige voorbereiding waaronder ook het voorhanden hebben van kernwapens
op de vliegbasis Kleine Brogel valt, waaronder ook het beoefenen van het
gebruik van die geweldsmiddelen moet worden geschaard.

De vliegbasis Kleine Brogel is een criminele organisatie zolang het
personeel daarvan oefent in het plegen van oorlogsmisdrijven en misdaden
tegen de menselijkheid, zolang de jachtbommenwerpers van die basis zijn
uitgerust met een mechanisme voor het afwerpen van kernbommen, en zolang
die basis onderdak biedt aan massavernietigingsmiddelen.

Niet wij overtreden de wet als wij de vliegbasis betreden, maar degenen die
trachten te verhinderen dat wij gestalte geven aan onze burgerplicht, aan
onze burgerplicht een einde te maken aan de misdadige kernbewapening en aan
de militaire strategie die op de inzet van die massavernietigingsmiddelen
is gebaseerd. Een burgerplicht die wij invullen overeenkomstig de
individuele verantwoordelijkheid van de beginselen van Neurenberg.

Het recht staat aan onze zijde! Daarom: weg met kernwapens, weg met de
misdaad van de kernbewapening!

_____
menu | dDH