16-5-2016 Ook België gaat binnenkort bommen gooien in Syrië. De regering gaat daarmee in op een Amerikaans verzoek. Eerdere interventies leren dat die de situatie enkel verergeren. Zou de Belgische regering iets anders kunnen doen? Er blijken nogal wat alternatieven te bestaan.

De VS vraagt, België draait. Begin maart verzocht de VS ons land om mee te doen aan de bombardementen in Syrië. Twee maanden later beslist de Belgische regering in te gaan op dat verzoek. Belgische F16's zullen binnenkort mee bommen droppen boven Syrië.

Al valt dat laatste nog te bezien. Sinds augustus 2014 werden er al meer dan 41.500 bommen en raketten afgevuurd op doelwitten van IS. Om dat een beetje in perspectief te zetten: dat is zo'n twee bommen of raketten per IS-strijder.

Dat geweld heeft IS niet uitgeschakeld. De militaire organisatie paste zich aan en kan mogelijk zelfs profiteren van de aanvallen. Het versterkt namelijk het beeld van een islamistische organisatie die door het regime van Assad, Rusland én de Westerse coalitie wordt aangevallen. "Het gaat om een PR-geschenk voor IS dat het Westen luidkeels kan beschuldigen van het vermoorden van moslims", zegt Ludo De Brabandere van Vrede vzw.

Tekort aan doelwitten

De Westerse coalitie lijkt bovendien te kampen met een tekort aan doelwitten. Midden april bleek dat de Britse luchtmacht in vijf weken tijd slecht vier keer IS-doelwitten onder vuur nam. De Belgische F16's zullen wellicht ook hetzelfde lot ondergaan van hun Nederlandse collega's. Die konden amper ingezet worden omdat niet de nodige communicatiemiddelen aan boord hebben. Dat geldt ook voor de Belgische F16's. "Onze deelname is dus vooral symbolisch", reageert Bogdan Vanden Berghe van 11.11.11.

Vrede vzw wijst er op dat de beslissing van de regering in overtreding is met het internationale recht. "De VN Veiligheidsraad heeft geen mandaat gegeven voor een militaire actie. Resolutie 2249 roept weliswaar op om alle noodzakelijke maatregelen te nemen, maar doet geen beroep op Hoofdstuk VII van het VN-Handvest dat het gebruik van militaire middelen toestaat. Er is ook geen sprake van 'verdediging' want het is niet Syrië dat de terreuraanslagen heeft uitgevoerd, maar Belgische staatsburgers behorende tot een terreurgroep die oorlog voert in Syrië", schrijft Ludo De Brabander van Vrede vzw.

Dat betekent niet dat België aan de kant moet staan, meer nog de bombardementen leiden zelfs de aandacht af van wat er echt moet gebeuren, meent 11.11.11. "Deelname aan de luchtaanvallen tegen IS is een foute prioriteit voor België. Het leidt de aandacht af van belangrijkere prioriteiten als de instandhouding van een nationaal staakt-het-vuren en concrete maatregelen ter bescherming van Syrische burgers, de bevordering van de vredesgesprekken in Genève, en de voorbereiding van een post-conflict Syrië. België kan hier een veel nuttigere rol in spelen", zegt Bogdan Vanden Berghe van 11.11.11.

Alternatieven

IS ontstond uit de chaos en het puin dat de militaire interventie in Irak achterliet. Vijf jaar nadat een NAVO-interventie Kadhaffi van de macht verdreef, maken de EU-lidstaten al op voor een nieuwe interventie in Libië. De bombarderende Westerse landen lijken dus hardleers.

"De alternatieven zijn er ondertussen wel én ze zijn productiever dan bombardementen", zegt Bogdan Vanden Berghe. "Zo kan België steun geven aan een onderzoek naar de eventuele ontplooiing van VN-blauwhelmen, steun geven aan airdrops van voedsel en medicijnen boven belegerde gebieden en kan ze de steun aan lokale reddingsorganisaties opvoeren."

Het onderzoekplatform Citizens for Syria telde eind vorig jaar meer dan 800 lokale organisaties die actief zijn in heel Syrië. Die proberen het conflict op hun manier op te lossen. Zij organiseren onderwijs, investeren in cultuur, lanceren economische initiatieven, ijveren voor de vrijlating van gevangengenomen burgers en klagen mensenrechtenschendingen aan.

"Samen met lokale besturen vormen ze eilandjes van stabiliteit die een dam op kunnen werpen tegen IS: in gebieden waar zo'n lokaal bestuur standhield kreeg IS nooit echt voet aan grond. Deze actoren genieten grote lokale legitimiteit, en zijn ook essentieel om het Syrische sociale weefsel herop te bouwen in de toekomst", zegt Bogdan Vanden Berghe. België zou kunnen investeren in die actoren.

De Belgische regering zou ook op het diplomatieke front wat actiever kunnen worden. "Ons land kan het voorbeeld volgen van de Nederlandse regering, die haar financiële steun aan het VN-departement van Politieke Zaken verhoogde om de slagkracht van VN-Syriëgezant de Mistura te versterken", zegt Vanden Berghe.

Vrede vzw maant de Belgische regering aan om in te zetten op preventie. "Met de publicatie eind 2015 van een Actieplan ter Preventie van Gewelddadig Extremisme wil secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon, een antwoord bieden op de te eenzijdig repressieve benadering van de contraterreur. Volgens het plan is er tijdens het jongste decennium te weinig aandacht gegaan naar zowel het aanpakken van de omstandigheden die het terrorisme bevorderen, als naar het respecteren van de mensenrechten en de rechtsstaat in de strijd tegen de terreur", zegt Ludo De Brabandere.

Christophe Callewaert

Deze bijdrage is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken 2.0 België licentie

Overgenomen van: De Wereld Morgen