Vredesduif met olijftak in snavel.

Vrouwen en mannen even wreed

6-4-2015 Criminologe Alette Smeulers concludeert: Vrouwen zijn geen haar beter dan mannen. In gewelddadige conflicten zoals in Irak, Syrië, Soedan en Sierra Leone begaan ze dezelfde gruweldaden als mannen: moorden, martelen, verkrachten en zelfmoordaanslagen.

 

Daders van internationale misdrijven lijken overwegend mannen te zijn. Zo zijn bijvoorbeeld ruim 99% van alle verdachten die door internationale strafhoven en tribunalen berecht mannen. Dit werpt de vraag op hoe dit te verklaren is. Zijn internationale misdrijven een exclusieve mannenzaak en zijn vrouwen daartoe niet in staat of zijn er andere redenen aan te wijzen voor het feit dat nog maar zo weinig vrouwen zijn aangeklaagd en veroordeeld?

 

In de literatuur wordt vaak aangenomen dat de genocide in Rwanda één van de eerste genocides was waarbij ook vrouwen massaal betrokken waren en een belangrijke rol hebben gespeeld. Dit is echter niet juist. Onderzoek heeft uitgewezen dat de rol van vrouwen in Nazi Duitsland veel groter was dan tot op heden vrij algemeen werd aangenomen en dat er talloze andere voorbeelden van massaal en collectief geweld zijn waarin vrouwen een belangrijke rol hebben gespeeld. Vrouwen kunnen net zo kwaadaardig zijn als mannen en zijn in het verleden dan ook bij allerlei extreme vormen van geweld zoals genocide, moord, terrorisme, marteling en seksueel geweld betrokken geweest. Die betrokkenheid heeft allerlei verschillende vormen aangenomen. Soms hadden vrouwen slechts een ondergeschikte en ondersteunende rol, soms waren de vrouwen zelf de primaire daders of aanstichters van het geweld.

 

Opmerkelijk is wel dat vrouwen -anders dan mannen- tegenwoordig nog steeds veelal als sadisten of geestelijk gestoord worden neergezet. Ook komt het vaak voor dat gedacht wordt dat vrouwen dergelijke misdrijven niet uit eigen initiatief of overtuiging begaan kunnen hebben, maar daartoe gedwongen werden. De gedachte is dat echte vrouwen niet tot zulke extreme misdrijven in staat zouden zijn. Niets is echter minder waar: net als veel mannen kiezen sommige vrouwen ervoor om bij gewelddadigheden betrokken te raken simpelweg omdat zij geloven dat het een juiste en legitieme methode is. Er zijn minder vrouwen dan mannen bij dergelijke misdrijven betrokken simpelweg omdat er minder vrouwen dan mannen lid zijn van gemilitariseerde eenheden en daardoor minder vaak in de positie komen waarin zij dergelijke misdaden kunnen dan wel moeten begaan. Voor het overige lijkt er tussen mannen en vrouwen in hun capaciteit tot het kwaad weinig verschil. Net als mannen lijken vrouwelijke daders over het algemeen hele gewone mensen.

 

Meer lezen

 

Alette Smeulers is hoogleraar internationale criminologie aan de universiteiten van Tilburg en Groningen. Haar onderzoek richt zich op internationale misdrijven, zoals oorlogsmisdrijven, misdrijven tegen de menselijkheid, genocide en andere grove mensenrechtenschendingen.

6-4-2015